Lunchtijd op de gasterminal van de Belgische gasnetbeheerder Fluxys 

in de haven van Zeebrugge. Tientallen mannen in veiligheidskledij komen van de enorme gastank geklauterd die ze aan het bouwen zijn. Het wordt de vijfde en grootste opslagtank voor vloeibaar aardgas. De constructie is groot genoeg om een Airbus A380 in te verstoppen en heeft aan de buitenkant iets weg van een voetbalstadion omgeven door pijpleidingen. Tegen eind dit jaar moet het bouwwerk klaar zijn. De tank zal 180.000 kubieke meter vloeibaar aardgas kunnen stockeren, genoeg om ruim 50.000 woningen een jaar lang te verwarmen.

IJsbrekers zullen het gas aanvoeren van het schiereiland Yamal in Siberië, waar de Russen sinds eind vorig jaar op volle kracht gas oppompen. Het aardgas wordt er met een koelinstallatie vloeibaar gemaakt om het als liquified natural gas (lng) te transporteren naar Oost-Azië en elders in de wereld. Met een productie van 16,5 miljoen ton lng per jaar is het Yamal-project een van de grootste ter wereld en kan het voldoen in 8 procent van de Chinese gasconsumptie.

Zeebrugge zal een cruciale rol spelen in de trafiek van al dat gas. Tijdens milde zomermaanden, als het poolijs in de Noordelijke IJszee dun genoeg is, kunnen de Russische ijsbrekertankers hun gas rechtstreeks via de noordelijke route naar Azië brengen. Maar van november tot mei zijn de ijslagen dikker dan 2,1 meter en kunnen de tankers er niet door. De dure en logge ijsbrekers zullen dan naar Zeebrugge komen om er hun lng over te laden in gewone lng-tankers, die de tocht voortzetten via het Suezkanaal naar China, Japan en Korea. 

Met de Christophe de Margerie kwam al in januari 2017 de eerste Siberische ijsbreker toe in Zeebrugge. Die moest zijn gas toen nog rechtstreeks overpompen in een conventionele gastanker. Dat is geen sinecure omdat beide schepen dan op hetzelfde moment in Zeebrugge moeten toekomen. Met de nieuwe lng-tank als tijdelijke tussenopslag hoeven de schepen hun vaar- en aankomsttijden niet langer op elkaar af te stemmen.

‘In principe is het gas uit Yamal vooral bestemd voor de Aziatische markten, maar er is een contract gesloten voor twintig jaar’, zegt Fluxys-woordvoerder Rudy Van Beurden. ‘Als het door prijsschommelingen interessanter wordt, kan het ook zijn dat het gas naar bijvoorbeeld Zuid-Europa of Latijns Amerika wordt gebracht.’

Als de opslagtank eind dit jaar klaar is, zal hij worden ingespoten met stikstof en lng tot de temperatuur binnenin tot 162 graden onder nul is gedaald. Bij die extreme koude wordt aardgas vloeibaar en krimpt het met een factor 600. Het is dan veel makkelijker te stockeren en te transporteren. De stalen wand, isolatie en een dikke betonnen buitenlaag moeten het gas als een soort thermos koud en dus vloeibaar houden.

Het Yamal-contract is 1 miljard euro waard, maar toch heeft Fluxys geen garantie dat de schepen met noordpoolgas effectief zullen blijven komen. Yamal LNG huurt de capaciteit twintig jaar, en moet sowieso betalen, ook als de schepen Zeebrugge overslaan. Als het voor de Russen interessanter wordt om een andere route te kiezen, moeten ze alsnog de gereserveerde capaciteit vergoeden.

De ingebruikname van de lng-tank in Zeebrugge komt er in een jaar waarin de lng-trafiek in Europa op volle toeren draait. Door de milde winter en de groeivertraging in China is de vraag naar gas er kleiner dan verwacht, waardoor de Aziatische gasprijzen kelderden. Voor producerende landen zoals Qatar en Rusland is het daardoor interessanter geworden hun lng niet naar Azië te verschepen, maar naar Europa. Handelaars maken ook gebruik van de lage prijzen om overal in Europa de opslagtanks te vullen met goedkoop gas.

Ook in Zeebrugge zit het lng-transport op recordhoogte. Sinds de ingebruikname van de terminal in 1987 werden er nog nooit zo veel schepen ontvangen als dit jaar. In het eerste halfjaar kwamen er 58 schepen laden of lossen, ruim een verdubbeling ten opzichte van diezelfde periode vorig jaar. Er werd tien keer gas overgeladen van een ijsbreker uit Siberië op een conventionele lng-tanker.

De nieuwe overslagtank moet toelaten dat de schepen flexibeler komen en gaan, zodat de trafiek nog kan toenemen. ‘Dankzij het Yamal-contract zouden er jaarlijks meer dan 200 extra schepen de haven van Zeebrugge kunnen aandoen’, zegt Van Beurden. ‘Het maakt van ons land een belangrijk kruispunt voor het toekomstige gastransport.’